Hebreeuws vs. Jiddisch, wat is er zo verschillend?

Joden van over de hele wereld communiceren in het Hebreeuws en Jiddisch, beide dialecten van het Hebreeuws. Interessant is dat, hoewel zowel Hebreeuws als Jiddisch het Hebreeuwse alfabet in hun schrift gebruiken, de twee talen aanzienlijk van elkaar verschillen.

Hebreeuws en Jiddisch zijn de twee talen die door Joden worden gesproken. Het belangrijkste verschil tussen de twee talen is dat Hebreeuws de officiële taal van de Israëlische Joden is, terwijl Jiddisch wereldwijd de op één na meest gebruikte Joodse taal is.

Hebreeuws vs. Jiddisch, alles wat je moet weten

Hoewel Jiddisch en Hebreeuws verwant zijn, zijn de twee talen heel verschillend. De Joodse Torah, of het heiligste boek van het Jodendom, is geschreven in Bijbels of Oud Hebreeuws. Daarom werd Hebreeuws bekend als een heilige taal, te puur om in alledaagse gesprekken te gebruiken. Bovendien vonden gewone mensen Hebreeuws in die tijd te moeilijk om te begrijpen.

Terwijl Hebreeuws, net als Arabisch en Amhaars, een Semitische taal is (een tak van Afro-Aziatische talen), is Jiddisch een Duits dialect dat veel Hebreeuwse woorden gebruikt, maar een duidelijk Asjkenazisch accent heeft. Terwijl Hebreeuws, Arabisch en Amhaars Semitische talen zijn (een tak van Afro-Aziatische talen), is Jiddisch dat niet.

Geschiedenis van het Hebreeuws en Jiddisch

Door gebroken Hebreeuws te begrijpen en in regionale talen te spreken, ontwikkelden Joden in gebieden als Polen en Duitsland in de loop der tijd hun taal, het Jiddisch. Jiddisch is een mix van Hebreeuws, Duits, Aramees en nog een paar andere talen.

Het Jiddisch werd populairder in Oost-Europa en bood Joden een snelle en gemakkelijke manier om te communiceren die uniek is voor de Joodse cultuur. Sindsdien heeft het een solide literaire, theatrale en muzikale cultuur ontwikkeld. Veel Joden verlieten Europa voor Amerika in de jaren voorafgaand aan en tijdens de Tweede Wereldoorlog als gevolg van de vervolging waarmee ze in heel Oost-Europa te maken kregen. Als gevolg daarvan werd het Jiddisch effectief geïntroduceerd over de Atlantische Oceaan.

Jiddisch wordt nog steeds gesproken door een klein aantal Joden in verschillende delen van de wereld, voornamelijk in Europa en Amerika. Aan de andere kant is Jiddisch een veel jongere taal dan Hebreeuws, en werd Jiddisch erkend als taal tussen de jaren 900 en 1100. Hebreeuws daarentegen bestaat al sinds het begin der tijden.

De oude en heilige taal Hebreeuws werd bij de oprichting van de staat Israël gekozen als officiële taal. Omdat het Jiddisch meer algemeen gebruikt werd, had men het gevoel dat het de taal van de gewone mensen en de sloppenwijkbewoners was. Daarom was het voor de moderne trotse natie van Israël noodzakelijk om bijbels zuivere terminologie te gebruiken.

Oorsprong van de naam

Als moedertaal van Joden in Centraal- en Oost-Europa werd Jiddisch "mame-loshn" of "moedertaal" genoemd, omdat het elke dag werd gebruikt als gesprekstaal in het huishouden en in het bedrijfsleven.

Hoewel Hebreeuws "loshn-koydesh" of heilige taal wordt genoemd, werd het door Joodse gemeenschappen overal ter wereld voornamelijk gebruikt voor liturgische doeleinden, zoals gebed - maar het werd nooit onder Joden zelf gesproken.

Verschillen in fonologie

Het Jiddische alfabet voegde ook verschillende letters toe aan het Hebreeuwse alfabet om de Duitse uitspraak te helpen communiceren, zoals "ay", dat klinkt als "ay" in "fly", en "ey", dat klinkt als "ey" in "clay".

Je zult zien dat verschillende letters hieronder verschillende namen hebben. In het Hebreeuws noemen we het "bet", terwijl het in het Jiddisch "beyz" heet.

Verschillen in het schrijfsysteem

Voor het grootste deel wordt standaard Jiddisch fonetisch geschreven, waardoor het veel eenvoudiger te begrijpen is dan Hebreeuws. Klinkers worden afgeleid uit de context en markeringen boven en onder de Hebreeuwse letters van het Hebreeuwse alfabet, dat bestaat uit 22 symbolen die alleen medeklinkers bevatten. In het Jiddisch worden stille Hebreeuwse letters klinkers, letters die gebruikt worden als medeklinkers en klinkers worden geïnterpreteerd op basis van de context, en sommige tekens onder letters worden ook gebruikt maar klinken anders dan in het Hebreeuws.

Belangrijkste toepassingen van Hebreeuws en Jiddisch

Door het onderscheid tussen Hebreeuws en Jiddisch te verdoezelen, worden de cultuur en het geheugen van een volk verdrongen en gaan ze verloren. Het publiek wordt aangemoedigd om aan te nemen dat Hebreeuws en Jiddisch dezelfde talen zijn door de twee talen samen te voegen. In plaatsen als Polen, Roemenië en Rusland resulteert dit in de overheersing van één taal, het Hebreeuws, en een gebrek aan bewustzijn en respect voor het Joodse leven en de Joodse tradities. Beide talen hebben een historische betekenis voor het Joodse volk en moeten worden geëerd.

Waar Hebreeuws en Jiddisch vandaag de dag worden gesproken

De moedertaal van Israël, Hebreeuws, wordt wereldwijd door ongeveer tien miljoen mensen gesproken. Hebreeuws wordt veel gebruikt als spreektaal en als heilige taal.

Voor de Holocaust waren er wereldwijd tussen de 11 en 13 miljoen Jiddisje sprekers, op een totaal van 17 miljoen Joden; na de Holocaust nam het gebruik van de taal dramatisch af. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is het Jiddisch vandaag de dag nog steeds springlevend en is het niet alleen een taal voor academische doeleinden.

Vandaag de dag wordt het Jiddisch wereldwijd door ongeveer 3 miljoen mensen gesproken. In de Verenigde Staten is het Jiddisch nog steeds de hoofdtaal van de chassidische gemeenschappen (een ultraorthodoxe joodse sekte), vooral in Crown Heights, Borough Park en Williamsburg in Brooklyn.

Overeenkomsten tussen Hebreeuws en Jiddisch

Ja, gezegd. Beide gebruiken hetzelfde schrift en zijn Joodse talen, dus ze lijken relatief veel op elkaar. In werkelijkheid heeft het Jiddisch een groot aantal Hebreeuwse woorden. De twee talen lijken op specifieke manieren op elkaar en de Joden namen de lokale taal over en besprenkelden die met een beetje Aramees en Hebreeuws, zoals bij elke Judeo-X taal.

Wordt er Jiddisch of Hebreeuws gesproken in Israël?

Als je met Israëli's wilt spreken, heb je niet veel aan het leren van Jiddisch. Omdat het niet algemeen gesproken wordt in Israël, is het beter om in plaats daarvan modern Hebreeuws te leren. Vergeleken met het Jiddisch wordt het Modern Hebreeuws het meest gesproken, en er zijn veel meer bronnen beschikbaar om het huidige Hebreeuws te bestuderen.

Lijken Jiddisch en Duits op elkaar?

Jiddisch en Duits lijken taalkundig erg op elkaar, en er zullen veel overeenkomsten zijn omdat zowel het moderne Duits als het Jiddisch zijn afgeleid van het Middelhoogduits. Beide hebben een uitgebreide woordenschat en verschillende grammaticale aspecten gemeen, en het Jiddisch heeft een sterkere band met het Duits dan het Nederlands met het Engels.

Is Jiddisch een dode taal?

Het Jiddisch is bijna verdwenen door de Tweede Wereldoorlog, die de Joodse bevolking in Oost-Europa uitroeide, en de vorming van de staat Israël. Zelfs voordat de staat was opgericht, werd Hebreeuws geprezen als de taal van de nieuwe, sterke Israëlische Jood, terwijl Jiddisch de verslagen wereld van Europa's gebroken Joodse beschaving vertegenwoordigde.